Zespół Dravet (ang. Dravet syndrome, DS) zalicza się do rzadko występujących, uwarunkowanych genetycznie encefalopatii przebiegających z padaczkami lekoopornymi. Choroba dotyczy dzieci. Po okresie normalnego rozwoju, u dzieci początkowo uznanych za zdrowe, pojawiają się napady toniczno-kloniczne i miokloniczne wywoływane najczęściej przez gorączkę. Mogą doprowadzić do niepełnosprawności intelektualnej i ruchowej. Rozpowszechnienie choroby oszacowano na 1:20 000 – 1:40 000 żywych urodzeń.
Choroba znana jest pod nazwami: ciężka miokloniczna padaczka niemowląt (ang. Severe Myoclonic Epilepsy of Infancy (SMEI) oraz padaczka z napadami polimorficznymi (ang. epilepsy with polymorphic seizures) lub też polimorficzna padaczka w niemowlęctwie (ang. polymorphic epilepsy in infancy (PMEI).
Przyczyny zespołu Dravet
W większości przypadków u dzieci z zespołem Dravet stwierdza się mutacje w genie SCN1A, dziedziczone autosomalnie dominująco. Rzadziej stwierdza się nieprawidłowości w genach: SCN9A, SCN2B, PCDH19, GABRG2, GABRA1 i STXBP1.
Objawy zespołu
Każde dziecko choruje inaczej. Objawy mogą być rożnie nasilone, nawet od niemej manifestacji chorobowej, po wyraźne cechy zespołu Dravet. Objawami ułatwiającymi rozpoznanie zespołu, są:
- Pierwsze oznaki zaobserwowane przed pierwszym rokiem życia.
- Stwierdzenie mutacji genu SCN1A lub pozostałych.
- Wyniki badań metabolicznych, rezonansu magnetycznego głowy i pierwszy elektroencefalogram – w normie. Kolejne EEG w wieku kilku lat często nieprawidłowe.
- Pierwsze objawy to zazwyczaj długotrwałe drgawki indukowane gorączką lub stan padaczkowy.
- Czynniki wywołujące napad padaczkowy: nieznaczny wzrost temperatury ciała, nagłe wahania temperatury, ciepła kąpiel, wysiłek fizyczny, szczepionki, choroby, wzburzenia emocjonalne, migające światło, patrzenie na wzory geometryczne.
- Pojawiające się w miarę upływu czasu: połowicze napady padaczkowe, miokloniczne, uogólnione toniczno-kloniczne, napady "nieobecności", nietypowe napady nieświadomości i niedrgawkowe napady z lub bez gorączki,"napad mrugającego oka", stany padaczkowe, napady padaczkowe niepoddające się leczeniu – konieczne zastosowanie kilku leków.
- Napady padaczkowe mogą pojawiać się w nocy.
- Napady typu obtundation status (obniżonej czujności), trwające od kilku godzin, do kilku dni; stwierdzane są zmiany w EEG.
- W okresie przed pojawieniem się pierwszych objawów – rozwój dziecka prawidłowy.
- Opóźnienie i cofnięcie rozwoju obserwowane około 2 roku życia - w różnym stopniu. Mogą wystąpić umiarkowane lub znaczne deficyty intelektualne.
- Wady ortopedyczne spowodowane niskim napięciem mięśniowym, rotacją wewnętrzną kończyn i nieprawidłowym chodem.
- Ataksja i drżenia pojawiają się w miarę upływu czasu.
- Śmiertelność w przebiegu choroby wynosi 20%. Przyczyny to zazwyczaj urazy i upadki oraz nagła śmierć w przebiegu padaczki.
- Możliwa nieprawidłowa reakcja na leki przeciwpadaczkowe polegająca na zwiększeniu liczby i natężenia napadu (m.in.: Tegretol, Carbamazepine, Sabril, Vigabatrin, Lamitrin, Lamotrygine, Luminalum, Phenobarbital).
Możliwości leczenia
Najskuteczniejszymi lekami przeciwdrgawkowymi w leczeniu padaczek w przebiegu zespołu Dravet są: kwas walproinowy, klobazam i stiripentol – stosowane razem. Następnie: topirimat, zonisamid i lewetyracetam, a także dieta ketogenna. Dieta ketogenna musi być starannie opracowana przez doświadczonego lekarza i dietetyka klinicznego, którzy się w tym specjalizują. Inne leki, które mogą okazać się skuteczne to: felbamat, etosuksymid oraz bromki.
W przypadku diagnozy zespołu Dravet, nie wolno stosować poniższych leków przeciwdrgawkowych:
- fenytoina
- fosfenytoina
- karbamazepina
- oxcarbazapine
- lamotrygina
- wigabatryna
- rufinamid
- tiagabina.
Oprócz farmakoterapii zalecana jest rehabilitacja ruchowa, terapia mowy, terapia zaburzeń rozwojowych, terapia zajęciowa i inne w zależności od potrzeb np. korekcje ortopedyczne, leczenie zaburzeń odporności, odżywiania, dysautonomii.
Należy zaznaczyć, ze osoby z zespołem Dravet wymagają stałej opieki drugiej osoby. U dzieci trzeba zawsze obniżać nawet nieznaczne wzrosty temperatury ciała. Opiekunowie osoby chorej muszą zostać przeszkoleni z zakresu udzielania pierwszej pomocy w razie napadu padaczkowego oraz otrzymać pisemną instrukcję postępowania w przypadku napadu trwającego dłużej niż pięć minut, którą przedstawia się na oddziałach ratunkowych szpitala. Trzeba też pamiętać, że napad padaczkowy nie zawsze będzie przebiegał z drgawkami.
Na podstawie:
1.
GABRA1 and STXBP1: Novel genetic causes of Dravet syndrome. Neurology. 2014 Apr 8;82(14):1245-53
2.
Identification of SCN1A and PCDH19 mutations in Chinese children with Dravet syndrome. PLoS One. 2012;7(7):e41802
3.
Emergency Guidelines Orphanet dostęp z 17.05.2015
