Trudności jakie człowiek napotyka w swoim życiu, mają wpływ na jakość jego zdrowia psychicznego. Wszelkie kryzysy chwieją równowagą i wykorzystują zasoby ludzkiego funkcjonowania. Wszystko wywraca się w organizmie jednostki, wytwarza się kortyzol, który negatywnie wpływa na układ nerwowy (Herzyk, 2012).
Kortyzol uwalnia się w odpowiedzi organizmu na reakcję stresową, stąd jego potoczna nazwa - hormon stresowy (Załuska, Janota, 2009). Jego krótkotrwałe działanie mobilizuje organizm do walki ze stresem. Dzieje się tak ponieważ kortyzol stwarza warunki wspomagające duże wydatki energetyczne, podejmowanie w chwili zmierzenia się z trudną sytuacją. (Załuska, Janota, 2009) Jednak oprócz pozytywnych reakcji zdarza się szereg zmian w organizmie, które są dla niego niszczące, szczególnie gdy kortyzol działa długotrwale (Kalat, 2007). Zatem w sytuacji kryzysu organizm m.in.: przyspiesza rozkład kwasów tłuszczowych, następuje hiperglikemia, aktywacja receptorów glukokortykoidowych, zmniejszenie wrażliwości na insulinę, obniżenie odporności, zmiany w ekspresji peptydów, zmiany metaboliczne, a nawet podwyższenie poziomu cholesterolu. Ponadto substancja ta wpływa m.in. na układ krwionośny, nerwowy czy immunologiczny (Załuska, Janota, 2009). DHEA działając wewnątrzkomórkowo kontroluje wygaszanie reakcji stresowej (Załuska, Janota, 2009).
Oprócz odpowiedzi fizjologicznych warto zwrócić uwagę, że również sfera psychiczna człowieka ma spory zasób mechanizmów, które umożliwiają radzenie sobie z trudną sytuacją. Przede wszystkim są to mechanizmy obronne. Warto pamiętać, że te mechanizmy obronne wspomagają organizm w trudnej sytuacji, ale tylko wtedy gdy wiąże się to z adaptacyjnymi zachowaniami.
Również somatyzacja czy schorzenia na tle psychogennym są próbą radzenia sobie organizmu z zaburzeniem homeostazy.
Mechanizmy wyparcia i zaprzeczenia mogą mieć dwojakie znaczenie dla funkcjonowania pacjenta. Z jednej strony pomagają w sytuacji traumy, jeśli występują w nieprzedłużonej formie, pomagają organizmowi powrócić do stanu homeostazy (Herzyk, 2012). Naturalnie występują we wczesnym etapie żałoby czy pojawiają się w reakcji na sytuację trudną np. diagnozę choroby nieuleczalnej. Wtedy mechanizmy te pozwalają powrócić do względnie normalnej egzystencji. Mimo, że życie wypełnione jest bólem, te mechanizmy obronne pozwalają blokować traumatyczne myśli, a odblokowywać te związane z adaptacją.
Brak wglądu, może wynikać z wyparcia i zaprzeczenia. Powiązany jest również z wieloma chorobami wynikającymi z uszkodzenia mózgu (Herzyk, 2012). Dlatego warto zrozumieć, że defekt ten może mieć podłoże organiczne, najczęściej wiązane z uszkodzeniem w okolicy przedczołowej lub jest reakcją organizmu na sytuację trudną, czyli ma podłoże psychogenne (Borkowska, Domańska, 2011).
Zespół Antona jest rodzajem anozognozji (Borkowska, Domańska, 2011). Pacjent ze zdiagnozowanym ubytkiem widzenia, wypiera i zaprzecza nawet minimalną dysfunkcję narządu wzroku (Herzyk, 1999). Najczęściej osoba cierpi na ślepotę mózgową i stara się zachowywać jakby wszystko widziała (Borkowska, Domańska, 2011). Chory racjonalizuje i próbuje wmówić otoczeniu, że wszystko jest w porządku. Terapeuta jest w stanie wyjaśnić zaburzenie pacjentowi, a nawet udowodnić istnienie jego defektu. W chwili konfrontacji pacjent i tak będzie trwał przy swoim stanowisku, że jego wzrok jest całkowicie zdrowy. Dodatkowo mogą pojawić się konfabulacje, które pomagają pacjentowi barwnie wyjaśniać co on widzi i jak funkcjonuje (Borkowska, Domańska, 2011). Taki stan może wzbudzić u pacjenta poczucie dezorientacji.
Ślepota histeryczna inaczej nazywana jest ślepotą psychogenną. Przyjmuje ona różne postaci jednak najczęściej spotykaną wersją jest całkowita ślepota jedna lub obustronna (Prusiński, 1974). To zaburzenie jest odpowiedzią organizmu na sytuację trudną, silnie nasyconą czynnikiem lękowym. Chory relacjonuje, że istnieje u niego ubytek w polu widzenia, pomimo braku jakiejkolwiek patologii w układzie wzrokowym (Skowronek-Bała, Budziszewska, 2009). Zazwyczaj poddawany jest wtedy skrupulatnym badaniom lekarskim. Wyniki obserwacji jednak nie potwierdzają żadnych organicznych zaburzeń układu wzrokowego np.: zapalenia nerwu wzrokowego czy jego zaniku, problemu z drożnością tętnicy środkowej siatkówki albo tętnicy szyjnej wewnętrznej, uszkodzenia konkretnego fragmentu drogi wzrokowej, guza i procesu zapalnego. Ponadto reakcja źrenicy na światło jest prawidłowa (Prusiński, 1974). Oprócz całkowitego zniesienia funkcji wzrokowej chorzy podają inne defekty widzenia. Pacjenci narzekają na ograniczenie pola widzenia koncentrycznie (Prusiński, 1974). Jeszcze inni widzą podwójnie, potrójnie a nawet poczwórnie. Osoby cierpiące na nerwice, obecnie sklasyfikowane jako zaburzenia lękowe mogą doświadczać mroczków, które również zniekształcają obraz na tle psychogennym (Prusiński, 1974). Mimo relacjonowania o ubytkach wzroku chorzy dobrze orientują się i funkcjonują w otoczeniu.
Piśmiennictwo:
|
|
|
|
|
|
