Zgodnie z kilkuletnią tradycją, w dniach 20-22 kwietnia tego roku, w Auditorium Maximum w Krakowie zgromadzili się naukowcy, lekarze, pasjonaci i studenci zajmujący się różnymi aspektami neuronauki. NEURONUS w obecnej formie zorganizowany został już po raz szósty. To konferencja z pogranicza neurobiologii, neuropsychologii, medycyny i kognitywistyki. Jest okazją do wymiany wiedzy i doświadczeń dla badaczy i praktyków, a także okazją do spotkania i wysłuchania interesujących prelekcji prowadzonych przez cenionych neuronaukowców.

Ważnym punktem tegorocznego programu była sesja poświęcona pamięci prof. Jerzego Vetulaniego i prof. Krzysztofa Wędzonego, dwóch znakomitych naukowców związanych z Instytutem Farmakologii PAN w Krakowie. Sesja zatytułowana „Drugs that heal, drugs that kill” dotyczyła głównych problemów i wyzwań współczesnej farmakologii. Phil Skolnick (CSO Opiant Pharmaceuticals, Santa Monica, USA), wybitny neurobiolog i farmakolog, poruszył w swoim wykładzie problem tzw. „epidemii opioidowej”. Aktualnie, ponad 4% dorosłych Amerykanów nadużywa leków opioidowych, a śmierć z przedawkowania w samym 2017 roku dotyczyła ponad 50 000 przypadków. Za większość zgonów spowodowanych przedawkowaniem odpowiedzialne są syntetyczne opioidy, przede wszystkim fentanyl. Prelekcja dotyczyła działań podjętych w celu opracowania nowych antagonistów receptorów opioidowych, które mogą być stosowane w nagłej sytuacji przedawkowania. Drugim z zaproszonych prelegentów był Johannes Ramaekers (Maastricht University, Holandia), specjalista w zakresie farmakologii kannabinoidów. W swoim wystąpieniu mówił o medycznym zastosowaniu kannabinoidów oraz ich skuteczności w różnych jednostkach chorobowych. Poruszony został temat neurobiologicznych mechanizmów leżących u podstaw adaptacji do zażywania tych substancji oraz możliwe skutki uboczne. Ostatni wykład w tej sesji wygłosił Eero Castrén (University of Helsinki, Finlandia), badacz zajmujący się fenomenem neuroplastyczności i jej związkiem z mechanizmem działania leków przeciwdepresyjnych. Przedstawił interesujące wyniki, które doprowadziły to ukłucia terminu „iPlasticity” (induced juvenile-like plasticity), czyli indukowanej lekami przeciwdepresyjnymi plastyczności przypominającej tą, obserwowaną w młodości, czyli w okresie intensywnego rozwoju i formowania się połączeń nerwowych.

W ramach konferencji odbyło się kilka wykładów plenarnych zaproszonych gości. Emma Robinson (University of Bristol, UK), poprowadziła interesującą prelekcję na temat użyteczności modeli zwierzęcych w badaniu neurobiologii zaburzeń afektywnych. Omówione zostały próby stworzenia modelu, w którym pozytywny lub negatywny stan afektywny zwierząt laboratoryjnych wpływa na proces podejmowania decyzji, uczenie się, pamięć i wrażliwość na nagrodę. Tego rodzaju procedury behawioralne stają się użyteczne w testowaniu efektywności nowych leków, ponieważ pozwalają na możliwie dokładne odwzorowanie symptomów zaburzeń afektywnych dotykających ludzi. Yves de Koninck (Laval University and CERVO Brain Research Centre, Quebec, Kanada) przedstawił fascynujący wykład na temat adaptacji zachodzących wewnątrz układu sensorycznego w przebiegu chronicznego bólu. Zrozumienie mechanizmów leżących u podłoża patologicznego bólu jest podstawowym krokiem w kierunku opracowania skutecznej farmakoterapii. Brak efektów powszechnie stosowanych leków, w tym opioidów, wiąże się z występowaniem szeregu neuroadaptacyjnych zmian, a zespół prof. Konincka opisał różnice między mechanizmami odpowiedzialnymi za rozwój tolerancji na analgetyczne właściwości opioidów, hyperalgezji i objawów związanych z odstawieniem. Być może dzięki temu możliwe stanie się niezależne oddziaływanie na efekty niepożądane, co pozwoli na poprawę efektywności leczenia chronicznego bólu.

Poza wymienionymi powyżej zaproszenie na NEURONUSA przyjęli też inni wybitni naukowcy, a tematyka ich wystąpień dotyczyła uczenia się i plastyczności neuronalnej, nowoczesnej metodologii, terapii zaburzeń psychicznych i chorób neurologicznych. Poza wykładami plenarnymi, podczas NEURONUSA można było wziąć udział w sesjach tematycznych z zakresu neurobiologii, kognitywistyki i medycyny, a także w 3 sesjach posterowych. Organizatorzy zapewnili interesujące spotkania i dyskusje z pogranicza nauki, przemysłu i biznesu, pozwalające młodym adeptom różnych dziedzin neuronauki poznać możliwe ścieżki rozwoju zawodowego.

Tegoroczny NEURONUS przyciągnął do Krakowa kilkaset osób z całego świata związanych z neuronauką. Interdyscyplinarność konferencji pozwoliła na dialog naukowców i praktyków z różnych środowisk. Organizatorzy zapowiedzieli, że kolejny NEURONUS odbędzie się w 2020 roku.