Stres prenatalny ma bardzo niekorzystny wpływ na rozwijający się płód – hamowany jest rozwój układów odpowiedzialnych za regulację behawioralną i emocjonalną dziecka, w tym układ podwzgórze-przysadka-nadnercza (ang.
the hypothalamic-pituitary-adrenal axis, HPA). Podwyższa on również ryzyko występowania zachowań internalizacyjnych i eksternalizacyjnych w dzieciństwie i okresie dojrzewania. Do zaburzeń internalizacyjnych zaliczamy m.in. depresję i niepokój, a do eksternalizacyjnych zachowania destrukcyjne, problemy z uwagą, nadpobudliwość. Mechanizm oddziaływania stresu prenatalnego na zdrowie psychiczne dziecka nie został jednak do końca zrozumiany. Niewiele jest również badań sprawdzających wpływ przemocy wobec kobiet w ciąży (ang.
intimate partner violence, IPV) na zdrowie psychiczne dziecka.
BADANIE
Zagadnieniem tym zajął się zespół z Uniwersytetu DePaul i Michigan State. Badania sprawdzały długofalowy wpływ przemocy wobec kobiet w ciąży na rozwijający się płód. Uczestniczyły w nim najpierw ciężarne kobiety. Po dziesięciu latach powtórzono badanie na matkach i przebadano ich dziesięcioletnie dzieci 65 chłopców, 54 dziewczynek). W badaniu wzięło udział łacznie 119 par matka – dziecko. Matki dostarczały informacji na temat swoich doświadczeń związanych z przemocą i wynikającego z niej stresu podczas ciąży. Dziesięć lat później pytano natomiast (zarówno matki, jak i dzieci) o problemy internalizacyjne i eksternalizacyjne u dzieci. Dzieci miały również do wykonania zadanie, którym było dokończenie opowieści. Wiedziały one, że nagrana odpowiedź będzie oceniana przez sędziów. Następnie następował trzykrotny pomiar stężenia kortyzolu w ślinie dzieci - na początku zadania, 20 min i 40 min po zadaniu).
WYNIKI
Przemoc wobec kobiety w ciąży okazała się predyktorem późniejszych, zgłaszanych przez dzieci w kwestionariuszach, problemów internalizacyjnych (p=0.03) i eksternalizacyjnych (p=0.01) zaburzeń.. Związana była również z ocenami matek na temat problemów eksternalizacyjnych dziecka (p=0.00) i wysokim stężeniem kortyzolu przed i po wykonaniu zadania (p=0.00). Dodatkowo, wysoki poziom stężenia kortyzolu był powiązany z doniesieniami matek na temat problemów internalizacyjnych ich dzieci (p=0.00).
Badanie to wspiera hipotezę na temat szkodliwego działania stresu prenatalnego, który może prowadzić do długotrwałych problemów zdrowotnych dzieci. Zaburzenia te są związane przede wszystkim z adaptacją.
Źródło: Martinez-Torteya, C., Bogat, G. A., Levendosky, A. A., von Eye, A. (2015). The influence of prenatal intimate partner violence exposure on hypothalamic–pituitary–adrenal axis reactivity and childhood internalizing and externalizing symptoms. Developmental Psychopathology, doi:10.1017/S0954579415000280