Starzenie się ośrodkowego układu nerwowego
 
Starzenie się (ang. ageing. aging) to fizjologiczny proces wynikający z upływu czasu, który skutkuje osłabieniem aktywności biologicznej człowieka. Jest uwarunkowany wieloma czynnikami m.in. genetycznymi i środowiskowymi. Z biegiem czasu każda komórka, tkanka, narząd i układ ulegają temu procesowi, nieuchronnie zmierzając do śmierci. Starzenie nie omija ośrodkowego układu nerwowego, który jest jednym z najważniejszych układów organizmu, gdyż steruje skomplikowanymi reakcjami i procesami życiowymi.
 
Zmniany w obrębie mózgu
 
Mózg intensywnie się rozwija przez pierwsze dwie dekady życia człowieka. Około 20 roku życia osiąga maksymalną masę, która u kobiet wynosi 1225g, a u mężczyzn 1375g. Później w miarę przybywania lat masa mózgu, a zwłaszcza istota szara, stopniowo ulega atrofii. Istota biała pozostaje niezmienna. Półkule mózgowe pomniejszają się, co obserwowane jest zwłaszcza w płatach czołowych i skroniowych oraz jądrach podstawnych (utworzonych z istoty szarej).
Wraz z wiekiem, z powodu denegeracji zmniejsza się liczba synaps w mózgu. Te, które pozostały nienaruszone zostają utrzymane i wzmacniane. Mniej „wydolne” - są eliminowane. W ten sposób organizm niejako adaptuje się do procesu starzenia.
Pozostałe zmiany związane ze starzeniem ośrodkowego układu nerwowego to powiększenie komór  mózgu. Ponadto może dochodzić do gromadzenia się w mózgu lipofuscyn, złogów białkowych, blaszek i tp. Mózg osób starszych jest bardziej wrażliwy na toksyny, leki, a także traumy psychiczne.
Należy też wspomnieć o zaburzeniach ukrwienia mózgu, wynikających z pogorszenia się stanu naczyń krwionośnych i obecności blaszek miażdżycowych. Tętnice są mniej elastyczne, sztywniejsze. Krew płynie wolniej. Jeśli światło naczynia mózgowego zostanie zaczopowane, wówczas dochodzi do udaru mózgu, który w przyszłości może skutkować zaburzeniami poznawczymi, nastroju i zachowania.
 
Zmiany neuroprzekaźnictwa
 
Pod wpływem procesu starzenia zmniejsza się gęstość i wrażliwość wielu receptorów. Najbardziej  dotknięte zostają układy:

 
Zaburzenia ze strony zmysłów
 
Zmysłami szczególnie poddającymi się destrukcyjnemu upływowi czasu są wzrok i słuch. Słuch osłabia się stopniowo pod wpływem oddziaływania hałasu i niedoboru witaminy B12. Z czasem dochodzi także do usztywnienia kosteczek słuchowych na skutek pozapalnych zwapnień. Nerw słuchowy również ulega atrofii. Niedosłuch dotyczy około 1/3 przedstawicieli populacji geriatrycznej. Wiele osób jest zmuszonych korzystać z aparatów słuchowych.
W uchu znajdują się także struktury odpowiedzialne za utrzymanie równowagi (kanały półkoliste, jako element układu przedsionkowego). Z wiekiem dochodzi do nieprawidłowych zmian w ich obrębie, przez co często osoby starsze doświadczają zawrotów głowy i upadków.
Niedowidzenie również jest problemem 1/3 osób starszych. Najczęściej występują zaburzenia akomodacji. Osoby starsze są na ogół dalekowidzami. Większość z nich nosi okulary.
Wraz z wiekiem zmniejsza się także ostrość wzroku, zawęża się pole widzenia, zdolność widzenia o zmierzchu i w półmroku, adaptacja wzroku do ciemności. Seniorzy trudniej „stabilizują” widzenie po oślepieniu jasnym światłem.
Ponadto nierozłaczne są zaburzenia węchu i smaku. Osłabienie węchu jest charakterystyczne w wieku podeszłym, ale stanowi także wczesny objaw choroby Parkinsona. Zaburzenia smaku obejmują zwłaszcza smak gorzki i słony. W chorobie Parkinsona również obserwowane są zaburzenia w identyfikowaniu smaków. Dodatkowym objawem wpływającym na odczuwanie smaków i połykanie jest zmniejszanie wydzielania śliny w jamie ustnej.
Upośledzeniu ulega również zmysł dotyku, odczuwanie bólu, temperatury, pozycji, faktury, wibracji i ciśnienia. Może być to związane ze zmniejszeniem ukrwienia receptorów lub niedoborem witaminy B1. Warto wiedzieć, że czasem jest zupełnie odwrotnie – osoby starsze mogą być przeczulone na powyższe wrażenia, zwłaszcza na wahania temperatur ciepło-zimno.

Na podstawie: