Medyczny dreszczowiec i kryminalna powieść w jednym to właśnie „Eksperyment” Lukea Dittircha. Jeśli wyobrażasz sobie co się stanie, gdy „stracisz” hipokamp lub płaty czołowe, to z pewnością historia opisana w tej książce jedynie podsyci twoją wyobraźnię. Tym bardziej, że została napisana z detektywistyczną przenikliwością i świeżością spojrzenia na medyczne eksperymenty. Neuronauka dopiero zaczynała stawiać pierwsze kroki w stronę badania zawartości ludzkiej czaszki – in vivo. William Beecher Scoville jeden z pionierów neurochirurgii był również dziadkiem autora książki. Być może, gdyby nie ten fakt, to nigdy nie ukazałaby się tak mroczna i wielowątkowa historia neuronauki i pacjenta H.M.. Biorąc pod uwagę, że Henry Molaison jest postacią bardzo znaną (w kręgach około neuronaukowych i psychologicznych), to Dittrich pokusił się o zarysowanie całego kontekstu rozwoju medycy w tamtych latach. Warto dodać, że bezgranicznego rozwoju, gdyż granice wytyczała tylko ciekawość naukowców.

Eksperymenty - fundament wiedzy?

Początki neurochirurgii (szerzej neuronauk) rodziły się w bólach i cierpieniach ciężko chorych pacjentów, ale nie jej pionierów. Podczas lektury można odnieść wrażenie, że spotyka się tę całą neuronaukową śmietankę tamtych lat na salach operacyjnych, w laboratoriach, czy zakładach psychiatrycznych. Całe szczęście, że tak dramatyczne rozwiązania są już praktycznie poza naszymi czasami. Wyparte przez nowocześniejsze i nieinwazyjne skanery czy narzędzia diagnostyczne. Pomimo opisu wielu dylematów i metod wywołujących ciarki na skórze czytelnika, trudno jest jednoznacznie ocenić wartość tych eksperymentów dla współczesnej wiedzy o mózgu. Z pewnością stanowią wielki monolityczny fundament wiedzy. Tylko czy poniesione koszty – nierzadko przepłacone ludzkim życiem – na „budowę” teorii funkcjonowania mózgu nie były zbyt wysokie? Uważne czytanie tej książki, może zaowocować odpowiedzią na to pytanie.

Interdyscyplinarny kryminał

Wiele osobistych i rodzinnych wątków autora wprowadza perspektywę zmierzenia się nie tylko z dorobkiem eksperymentów, ale również „testamentem” jaki pomogli pisać neuronaukowcy. W książce pojawia się bardzo interesujący wątek – jakże aktualny - interdyscyplinarności i wzajemnego przenikania się psychologii z badaniami mózgu. Co prawda zabrakło kilku schematycznych rysunków dla lepszego zlokalizowania omawianych struktur mózgowych, to prostota i precyzja opisów wystarczająco to równoważą. Narracja całej książki jest prowadzona jak w dobrym kryminale, gdzie nie trzeba specjalnie siedzieć ze słownikiem w drugiej ręce i zastanawiać się nad trudniejszymi terminami. Książka zasługuje nie tylko na przeczytanie, przez wytrenowanych w psychologii czytelników, ale też na głębszą refleksję nad dylematami przed, którymi stali badacze. W zasadzie przez każdego, kto chociaż trochę interesuje się neuronaukami czy psychologią lub bardzo dobrze zna tragiczny i fascynujący przypadek pacjenta H.M. Z pewnością ze względu na opis dramatycznych sytuacji lektura nie należy do najłatwiejszych. A z drugiej strony jest zupełnie inną perspektywą dla brutalnej medycyny i psychiatrii tamtych lat.

Książkę Wydawnictwa Znak literanova możecie kupić pod adresem http://bit.ly/2GraeD1