ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem koncentracji uwagi to jedno z najczęściej diagnozowanych u dzieci zaburzeń. Z danych wynika, że dotyczy aż 5% populacji. ADHD jest związane z trzema głównymi objawami behawioralnymi: kłopotami z koncentracją uwagi, impulsywnością i nadruchliwością.
Obecnie istnieją dwa różne modele rozwojowe opisujące przyczyny takich dysfunkcji, a każdy z nich zakłada że zespół nadpobudliwości uwarunkowany jest przez wiele czynników, które wchodzą we wzajemne interakcje. Pierwsza z teorii zakłada, że ADHD jest wynikiem zaburzonego rozwoju mózgu, związanego z brakiem dojrzewania. Druga – model opóźnionego rozwoju – postuluje, że mózg takich dzieci rozwija się wolniej, aczkolwiek w przyszłości, na pewnym etapie dorastania osiągnie spodziewaną aktywność, mieszczącą się w granicach normy. Ciekawe badania, w których wykorzystuje się najnowsze metody neuroobrazowe, takie jak rezonans magnetyczny, pokazują, że dzieci z ADHD wykazują nieco odmienną organizację mózgu w porównaniu z niezaburzonymi rówieśnikami. Przyjrzyjmy się różnym danym.
U dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej zaobserwowano 3-5% zmniejszenie objętości tkanki mózgowej, przede wszystkim móżdżku. Dostrzeżono także nieco zredukowaną objętość płatów czołowych, w szczególności kory okołooczodołowej, a także zmiany w przedniej i tylnej części zakrętu obręczy, zakręcie przedśrodkowym i spoidle wielkim. Zanotowano także istotne różnice w budowie struktur podkorowych. Naukowcy stwierdzili także odmienną aktywność poszczególnych struktur, którą mierzono za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego. Najczęściej obserwowanym przez badaczy zjawiskiem jest obniżone pobudzenie w obszarach brzusznej części przedniego zakrętu obręczy i kory przedczołowej, a także przedniej części wyspy i dolnego zakrętu czołowego. Obserwacje tych struktur przeprowadzano równolegle, w czasie wykonywania przez badane dzieci szeregu zadań dotyczących uwagi selektywnej oraz procesów hamowania (Test Stroopa, Sieci Uwagi i Test Ciągłego Wykonywania). U niektórych osób odnotowano również hiperaktywację niektórych obszarów mózgu: w prawym zakręcie kątowym, środkowym zakręcie potylicznym oraz tylnej i środkowej korze zakrętu obręczy. W nieco nowszych badaniach, które nacisk kładą na organizację sieciową mózgu, okazuje się, że zespoły neuronów odpowiedzialne za spoczynek (najwyższe pobudzenie w czasie introspekcji) nie ulegają dostatecznej dezaktywacji podczas pojawienia się bodźca, który powinien spowodować przełączenie pobudzenia na brzuszną sieć uwagową, co może tłumaczyć kłopoty z utrzymaniem odpowiedniego poziomu koncentracji.
Różnice w organizacji mózgu dzieci z ADHD potwierdzają także badania przeprowadzone za pomocą elektroencefalografii (EEG), które ma bardzo dobrą rozdzielczość czasową i szybko rejestruje nawet subtelne zmiany w aktywności mózgu. Dzięki takim eksperymentom stwierdzono, że u dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej występuje opóźniona latencja potencjałów P300, która może być bezpośrednio związana z deficytem uwagi gdyż sugeruje rozproszenie koncentracji.
Podsumowując możemy stwierdzić, że badania funkcjonalne i strukturalne wykazują różnice w funkcjonowaniu dzieci z ADHD, w porównaniu z mieszczącymi się w normie rówieśnikami, co może dowodzić neuroanatomicznego podłoża większości popularnych zaburzeń behawioralnych, takich jak problemy z hamowaniem reakcji czy niezdolność do dłuższej koncentracji uwagi. Warto również wspomnieć, że niektóre z tych zmian zanikają z wiekiem.
Bibliografia:
|
|
|
|
|
|
