Dietyloamid kwasu D-lizergowego, znany też jako LSD, jest popularną substancją psychoaktywną. Jest bardzo czynny – wystarczy mała dawka, aby odczuć jego halucynogenne działanie; do tego nie uzależnia, istnieje bardzo małe prawdopodobieństwo przedawkowania go, a w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku używany był nawet do leczenia chorób psychicznych. Jednak ze względu na wzmożone korzystanie z LSD w celach niemedycznych, od 1967 roku uznawany jest za substancję nielegalną, narkotyk. Mimo to jego działanie na ludzki umysł wciąż pasjonuje badaczy.

W 2016 roku grupa naukowców pod kierownictwem Neiloufara Family z Departamentu Psycholingwistyki i Rozwoju Języka Uniwersytetu w Kaiserslautern w Niemczech przeprowadziła eksperyment dotyczący aktywności semantycznej podczas działania LSD.

Grupa badana

Do badania zaproszono dziesięć zdrowych osób (dziewięciu mężczyzn i jedną kobietę) w wieku od 26 do 47 lat. Wszyscy badani chociaż raz w swoim życiu  mieli kontakt z narkotykami, z czego dziewięcioro z nich stosowało wcześniej LSD. Jednocześnie nikt z grupy badanej nie przyjmował żadnych substancji psychoaktywnych przez 6 tygodni przed eksperymentem. Aby to potwierdzić, badacze  pobrali próbki krwi i moczu, przeprowadzony został wywiad psychiatryczny, badanie EKG, ciśnienia krwi oraz podstawowe testy neuropsychologiczne.

Procedura

We właściwym eksperymencie badani przyjmowali LSD lub placebo. Nigdy nie wiedzieli, która z substancji zostanie im podana, jednak ze względu na silne działanie psychoaktywne LSD prawdopodobnie oczywiste dla nich było, którą substancję otrzymali. Badani proszeni byli o ocenianie skali działania narkotyku na skali od 0 (brak efektu) do 10 (bardzo silny efekt) co 30-45 minut.

Następnie badanym pokazywane były 24 obrazki, po osiem z trzech kategorii, z czego dwie określane były jako semantycznie „bliskie” (np. części ciała i ubrania), a jedna jako „odległa” (np. środki transportu). Badanie składało się z dwunastu bloków, powtórzonych dwukrotnie w pseudozrandomizowanej formule. W każdym bloku znajdowały się 32 bodźce: osiem obrazków pokazywanych czterokrotnie. Badani byli proszeni o jak najszybsze nazwanie tego, co widzą na obrazku.

Wyniki        

Rezultaty badania miały pokazać działanie LSD na przetwarzanie semantyczne obrazów. Badacze odkryli, że w obu grupach najszybciej badani nazywali obiekty z kategorii „odległej” semantycznie, natomiast nie wykryli znaczących różnic między nazywaniem obrazków „bliskich” semantycznie lub w obrębie tej samej kategorii gsy pojawiały się w tym samym bloku.

Następnie naukowcy przeszli do analizy błędów w nazywaniu. Wyszczególnili cztery kategorie:

1. wypełnione pauzy (np. „eeeehm, noga”),
2. zawahania („noo...noga”),
3. poprawianie się („ręk.... noga”),
4. zmiany leksykalne („stopa” zamiast noga).

Okazało się, że podczas zażywania LSD znacznie częściej pojawiały się błędy typu czwartego w obrębie tej samej kategorii (1,8% przy zażyciu LSD i 0,9% w warunku z placebo), ale żaden inny typ błędu nie był istotny statystycznie. W „bliskich” i „odległych” kategoriach semantycznych badacze również nie zaobserwowali znaczących różnic (odpowiednio 0,8% z LSD i 0,7% z placebo w kategorii „bliskiej” i 1,1% przy LSD i 0,8% przy placebo w kategorii „odległej” przy błędach typu czwartego).

Wnioski

Naukowcy przyznają, że osoby badane w warunku, w którym przyjmowały LSD, tłumaczyły gorsze wyniki problemami z koncentracją, przyznawały, że były bardziej skupione na swoim ciele i innych bodźcach niż na zadaniu. Dlatego też badacze uważają, że poza wpływem na badania związane z semantyką pojęć, LSD wpływa na ogólne zdolności koncentracji.

Jednak czy faktycznie to oddziaływanie jest tak silne? Skromne efekty zaobserwowane podczas tego badania mogą sprowokować dyskusję na temat znikomego wpływu LSD na człowieka i przywrócenia go do rejestru substancji legalnych. Aby jednak do tego doszło, należałoby dokonać eksperymentów na innych grupach badawczych, np. osobach, które nigdy nie przyjmowały LSD oraz skupić się na innych tematach związanych z procesami poznawczymi, jak choćby przetwarzanie liczb czy zachowanie funkcji wykonawczych.

Bibliografia

Neiloufar Family, David Vinson, Gabriella Vigliocco, Mendel Kaelen, Mark Bolstridge, David J. Nutt & Robin L. Carhart-Harris (2016): Semantic activation

in LSD: evidence from picture naming, Language, Cognition and Neuroscience

H. Abramson (red.), The Use of LSD in Psychotherapy and Alcoholism, Bobbs-Merrill, 1967, New York