Czy warto zarywać noce przed egzaminem?

Czy warto zarywać noce przed egzaminem?

Kto nigdy nie uczył się nocą, niech pierwszy rzuci kamieniem. Spróbujmy sobie przypomnieć ile razy było tak, że na kilka dni przed egzaminem dopiero zaczynaliśmy naukę i wieczorem zasiadaliśmy z dzbankiem kawy do książek nawet nie mrużąc oka przez większą część nocy. Czy taka metoda ma sens? Jest efektywna? Przekonajmy się.
 

Eksperyment

Amerykański zespół badaczy za cel obrał sobie sprawdzenie czy i jak przewlekłe ograniczenie snu będzie wpływać na funkcje poznawcze. "Królikami doświadczalnymi" zostało 24-ech zdrowych studentów jednej z amerykańskich uczelni, mając na uwadze, że studenci stanowią grupę, która jest szczególnie narażona na wszelkie zakłócenia snu.
Pierwszy etap eksperymentu odbył się już na początku semestru. Uczestnicy zostali poddani badaniu testami PANAS, EQR, CES-D i PSQ. Kolejnym etapem było badanie EEG (resting state), kiedy jedynym obowiązkiem ochotników było odpoczywanie w wygodnym fotelu. Następnie poproszono ich o wykonanie ćwiczenia (PVT), które polegało na skupieniu wzroku na krzyżyku na środku ekranu. Zadaniem badanych było nacisnąć odpowiedni guzik możliwie najszybciej po pojawieniu się zegara. Po zastopowaniu odliczania na monitorze ponownie widoczny był krzyżyk. W trakcie ćwiczenia zbierano od nich informacje za pomocą klasycznego EEG.
Pod koniec pierwszego spotkania ochotnikom zostały założone na nadgarstki czujniki, które rejestrowały aktywność w czasie snu i czuwania.
Kolejne sesje odbywały się co 6 tygodni i w każdej z nich badani przystępowali do tych samych testów i procedur, co na pierwszym spotkaniu (Witkowski i in., 2015).
 

Wyniki

Zarówno wyniki kwestionariuszowe, jak i badań EEG oraz dane z aktygrafu wykazały znaczne różnice w jakości i długości snu, a także w czasie reagowania na bodziec pomiędzy sesją pierwszą, a drugą i trzecią. Ponadto zaobserwowano zmiany w rytmie okołodobowym i aktywności alfa (Witkowski i in., 2015).
Zapisy z aktygrafu informują o tym, że w okresie między pierwszym a drugim i trzecim spotkaniem ruchliwość podczas snu się zwiększyła, natomiast jego jakość - wręcz przeciwnie. Na podstawie tych danych można wnioskować o zakłóceniach rytmu okołodobowego. Okazuje się również, że skrócenie snu powoduje zmniejszenie pobudzenia kory mózgowej. Podobnych wyników dostarczyły wcześniejsze badania, według których deprywacja snu wiąże się z ogólnym obniżeniem aktywności kory (Kornguth i in., 2013).
W drugiej i trzeciej sesji obserwuje się, że badani znacznie wolniej reagują na pojawienie się zegara na ekranie, co oznacza, że ich czujność i zdolność do utrzymania uwagi zmniejszyła się. Wyniki w PVT korelują ze skróceniem długości snu, spadkiem aktywności kory mózgowej, a także z obniżeniem amplitudy komponentu P3(Witkowski i in., 2015).

Wniosek nasuwa się sam: im bardziej regularny sen i rytm okołodobowy, tym lepsze funkcjonowanie poznawcze.
Zauważa się również, że przewlekła deprywacja snu, która przecież współcześnie dotyka wielu ludzi - zwłaszcza studentów, którzy jednocześnie pracują i uczą się, czy imprezują, niejednokrotnie "zarywając" noce - prowadzi do obniżenia funkcji poznawczych w sposób podobny, jak w warunkach laboratoryjnych (Witkowski i in., 2015).
Na omawianym trybie życia najbardziej ucierpią podstawowe zdolności niezbędne do efektywnego funkcjonowania w pracy lub na uczelni, czyli koncentracja, umiejętność do wychwytywania zmian w otoczeniu czy skupienie uwagi na jednej rzeczy przez dłuższy okres. Deficyty tych procesów poznawczych nie pozwolą również uczyć się "po godzinach".
Czy warto więc dodatkowo obciążać się nauką "po nocy"? Raczej nie. Lepiej po prostu się wysypiać.

Literatura:

  • Witkowski, S., Trujillo, L., Sherman, S., Carter, P., Matthews, M., Schnyer, D. (2015). An examination of the association between chronic sleep restriction and electrocortical arousal in college students. Clinical Neurophysiology, 126, 549-557.
  • Trujillo, L., Kornguth, S., Schnyer, M. (2009). An ERP examination of the differential effects of sleep deprivation on exogenously cued and endogenously cued attention. Sleep, 32, 1285–97.
Naukowcy wywołali halucynacje wzrokowe u myszy, wykorzystując światło do stymulacji niewielkiej liczby komórek w mózgu. Badan... czytaj więcej
Muzykę wykorzystywano w leczeniu różnych stanów chorobowych, dotykających zarówno ciała, jak i psychiki, od zarania ludzkości... czytaj więcej
Klasyczne zastosowanie DBS – choroba Parkinsona Głęboka stymulacja mózgu (ang. deep brain stimulation, DBS) jest metodą z obs... czytaj więcej
W celu zapobiegania wielu patologiom wynikającym z siedzącego trybu życia Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby ćwiczenia... czytaj więcej