Rola ciała migdałowatego w powstawaniu reakcji emocjonalnych, szczególnie strachu, jest doskonale znana. Opisywano przypadki osób, które po wycięciu/uszkodzeniu ciała migdałowatego traciły, na szczęście nie całkowicie, zdolność do przejawiania reakcji strachu (por. Feienstein i in., 2011). Wiadomo również, że w przebiegu różnych chorób po usunięciu pierwotnej przyczyny różne objawy psychopatologiczne ustępują. Na przykład objawy psychotyczne w przebiegu zakażenia układu moczowego (Salvati i in., 2013, zob. artykuł o [zespole Capgrasa]). Ale nigdy dotąd nie opisano przypadku zaniku specyficznej fobii w przebiegu lobektomii, czyli operacyjnego wycięcia fragmentu (płata) mózgu.
 

Pan A. i zaginiony strach przed pająkami

Opisywany przypadek dotyczy pana A., 44-letniego, praworęcznego mężczyzny, u którego zaczęły występować napady padaczkowe w postaci między innymi mdłości i deja-vu. Badania neuroobrazowe ujawniły zmiany w korze śródwęchowej i ciele migdałowatym. Pacjenta poddano zabiegowi operacyjnemu polegającemu na usunięciu tych części mózgu z dobrym efektem – powrotem pacjenta do zdrowia. W dalszych badaniach okazało się, że powodem wystąpienia napadów było amebowe zapalenie mózgu, którego przyczyną była sarkoidoza.

Po operacji pan A. zorientował się, że towarzyszący mu przez całe życie lęk przed pająkami zniknął. Przed operacją jego strach przed pająkami był dość znaczący (choć dyskutowałbym czy nasilenie objawów było wystarczające do rozpoznania fobii specyficznej). Po operacji jego strach całkowicie zniknął, a nawet pan A. zaczął uznawać pająki za dość fascynujące - szczególnie, że może im się przyglądać z bliska. Poza krótkim, dwutygodniowym okresem reagowania na świnki morskie jak wcześniej na pająki – nie wystąpiły u pacjenta już żadne zmiany dotyczące reakcji emocjonalnej strachu (Binks i in., 2015).
 

Znaczenie tego opisu przypadku

Jeśli chodzi o znaczenie tej pracy dla neuropsychologii, to jest ona kolejną cegiełką do ogólnej puli wiedzy o roli ciała migdałowatego i układu limbicznego w powstawaniu i regulowaniu emocji, szczególnie strachu. W zakresie samej psychologii klinicznej i psychochirurgii opisywany przypadek ma znaczenie raczej niewielkie. Metody terapii poznawczo-behawioralnej są bardzo skuteczne przy wygaszaniu fobii specyficznych w ciągu kilku godzin sesji i to bez ingerencji w ciągłość tkanki mózgowej pacjenta. Zaś same próby identyfikacji mechanizmów neuronalnych stojących za tą formą terapii arachnofobii przyniosły dane o redukcji pobudzenia wyspy i przedniej części zakrętu obręczy (Straube i in., 2006). Związki między funkcjonalną reprezentacją strachu przed pająkami a usunięciem struktury ciała migdałowatego pozostają niewyjaśnione.

Źrodło: 

• S. Binks, D. Chan & N. Medford (2015) Abolition of lifelong specific phobia: a novel therapeutic consequence of left mesial temporal lobectomy, Neurocase: The Neural Basis of Cognition, 21:1, 79-84.

Literatura: 

• Feinstein, J. S., Adolphs, R., Damasio, A., & Tranel, D. (2011). The human amygdala and the induction and experience of fear. Current biology, 21(1), 34-38.
• Salviati, M., Bersani, F. S., Macrì, F., Fojanesi, M., Minichino, A., Gallo, M., ... & Biondi, M. (2013). Capgras-like syndrome in a patient with an acute urinary tract infection. Neuropsychiatric disease and treatment, 9, 139.
• Straube, T., Glauer, M., Dilger, S., Mentzel, H. J., & Miltner, W. H. (2006). Effects of cognitive-behavioral therapy on brain activation in specific phobia. Neuroimage, 29(1), 125-135.