Typowe eksperymenty badające ten efekt, opierają się na zadaniu, w którym prezentuje się badanemu listę słów i prosi się o przeczytanie połowy z nich po cichu, drugiej połowy na głos, a następnie ich odpamiętanie. Wyniki wskazują na to, że słowa czytane głośno zapamiętywane są istotnie lepiej. Za podstawowy mechanizm stojący za opisywanym zjawiskiem uznaje się angażowanie dodatkowych procesów kodowania. Podczas czytania słów po cichu aktywujemy tylko jeden proces kodowania, natomiast podczas głośnego czytania dołączamy dodatkowe - związane z artykulacją i słyszeniem (MacLeod i in., 2010, za: Itch, Mama, 2014).
Badania z użyciem opisywanej techniki zostały już przeprowadzone w warunkach klinicznych. Zastosowanie metody sprawdziło się w populacji osób starszych mających problemy z pamięcią (Lin, MacLeod, 2012, za: Itch, Mama, 2014). Następnie udowodniono, że efekt występuje także w wypadku prezentacji bodźców bardziej złożonych, takich jak pary słów lub zdania, co uzasadnia ideę jego stosowania w aspekcie edukacyjnym.
Czy efekt jest skuteczny także u dzieci?
Izraelscy psycholodzy zajmujący się wpływem wokalizacji na pamięć zdecydowali się na przeprowadzenie eksperymentów weryfikujących możliwość stosowania omawianej techniki u dzieci przedszkolnych. W każdym z dwóch eksperymentów wzięło udział trzydzieścioro 5-letnich dzieci. Zamiast listy słów użyto obrazków, gdyż badane dzieci nie rozwinęły jeszcze umiejętności czytania. W pierwszym eksperymencie prezentowano badanym obrazki przedstawiające obiekty znane, natomiast w kolejnym badaniu użyto ilustracji z rzadkimi i nieznanymi przedmiotami. Druga sytuacja badawcza angażowała więc u uczestników dodatkowy proces, polegający na uczeniu się nowych słów.
Jak wyglądały eksperymenty?
W pierwszym eksperymencie użyto bodźców, które były dzieciom znane. Podczas badania prezentowano obrazek w trzech różnych sytuacjach: w pierwszej dziecko jedynie patrzyło na ilustrację, w drugiej obserwowało rysunek i słuchało jak jest nazywany przez eksperymentatora, a na końcu samodzielnie, głośno wypowiadało nazwę prezentowanego obiektu. Po 3-minutowej przerwie proszono dzieci, aby wypowiedziały wszystkie słowa, które pamiętają. Wyniki badania wskazują na istnienie istotnych statystycznie różnic w ilości słów zapamiętanych w każdej z trzech sytuacji (analiza wariancji z powtarzanymi pomiarami, p<.001 dzieci="" najlepiej="" pami="" nazwy="" przedmiot="" z="" obrazk="" kt="" najpierw="" ogl="" a="" p="" samodzielnie="" nazywa="" przypomina="" sobie="" s="" efekt="" by="" kiedy="" wypowiada="" eksperymentator="" przypomnianych="" wyraz="" dla="" warunku="" eksperymentalnego="" w="" jedynie="" obrazek="" liczba="" odtworzonych="" wynios="" badanie="" potwierdza="" zatem="" hipotez="" m="" anga="" dodatkowych="" modalno="" wp="" korzystnie="" na="" proces="" zapami="">
Podczas drugiego eksperymentu, kiedy na obrazkach prezentowano obiekty nieznane, zrezygnowano z warunku samej obserwacji. W pierwszej sytuacji przedmiot był dwukrotnie nazywany przez osobę przeprowadzającą badanie, natomiast w drugim warunku eksperymentalnym osoba badająca jednokrotnie nazywała przedmiot, a badane dziecko dodatkowo powtarzało poznane słowo. W celu oceny skuteczności uczenia się, przeprowadzono test rozpoznawania obiektów. Dzieci prawidłowo rozpoznały 54.2% przedmiotów, które wcześniej samodzielnie nazwały i 40,4% tych, które nazywał jedynie eksperymentator (różnica istotna statystycznie, test t-studenta, p<.005 potwierdzono="" zatem="" artyku="" i="" s="" dodatkowe="" formy="" kodowania="" wzmacniaj="" efekty="" zwi="" z="" zapami="" a="" w="" tym="" przypadku="" tak="" uczeniem="" si="" ca="" nowych="" badaniu="" nie="" odnotowano="" istotnych="" r="" wykonaniu="" zada="" przez="" ch="" dziewczynki.="" czynnik="" p="" ma="" wp="" na="" skuteczno="" efektu="" g="" powtarzania="" pami="">
Jak wykorzystać wyniki badania?
Wyniki opisywanego badania świadczą o tym, że efekt głośnego nazywania wpływa korzystnie na pamięć w grupie dzieci. Po raz pierwszy w badaniach tego typu, w zastępstwie wyświetlanych słów, zastosowano bodźce obrazkowe. Wokalizacja słów okazała się być skuteczną techniką zapamiętywania słów znanych oraz uczenia się nowych. Autorzy badań postulują stosowanie ich metody jako jednej z mnemotechnik użytecznych w edukacji. Uważają, że może być użyteczna w procesie uczenia się języków. Wyniki badań pośrednio potwierdzają także dużą rolę głośnego czytania w poznawczym rozwoju dzieci.
Literatura:
lcht, M., Mama, Y. (2014). The production effect in memory: a prominent mnemonic in children. Journal of Child Language, available on CJO2014. doi:10.1017/S0305000914000713.
|
|
|
|
|
|
