Któż z nas nie słyszał dobrych rad dotyczących spożywania alkoholu? Nie powinno się go pić, bo jest niezdrowy, zaburza jasność myślenia, to puste kalorie, a gdy wypijemy go za dużo – uniemożliwia normalne funkcjonowanie kolejnego dnia. Alkohol to wciąż temat kontrowersyjny. Ostatnio świat obiegła informacja na temat picia alkoholu przez Królową Elżbietę II. Media były zszokowane - prawdopodobne jest, że monarchini spożywa codziennie cztery alkoholowe drinki. Mimo że ciężko uwierzyć w te rewelacje, możemy również przyjąć, że Królowa śledzi najnowsze doniesienia naukowe mówiące o korelacji między spożywaniem alkoholu a kondycją umysłową u starszych osób.

Grupa badaczy z San Diego i Bostonu opublikowała ostatnio artykuł w Journal of Alzheimer's Disease dotyczący poziomu sprawności intelektualnej u osób spożywających alkohol i ich rówieśników, którzy deklarują abstynencję.

Metody badawcze

Do podłużnego badania trwającego trzydzieści siedem lat zaproszonych zostało 6339 osób mieszkających w okolicach San Diego, wywodzących się głównie z wyższej klasy średniej i średniej. Ponieważ naukowców interesował stan umiejętności poznawczych osób po osiemdziesiątym piątym roku życia, do ostatniego etapu badań w 2009 roku dotrwało 1344 osób: 728 kobiet i 616 mężczyzn.

Badacze, poza standardową kontrolą demograficzną wymagającą informacji na temat płci, wieku i wykształcenia osób badanych, kontrolowali również wiele zmiennych, które mogą wpływać na jakość procesów poznawczych; jak na przykład styl życia (palenie papierosów, uprawianie sportu, dieta, otyłość, status związku), historia chorób w rodzinie, ogólny stan zdrowia osób badanych,  poziom cholesterolu i trójglicerydów, skłonności do depresji.

Osoby badane były oczywiście pytane także o ilość spożywanego alkoholu, co pozwoliło badaczom wyłonić cztery grupy eksperymentalne:

• osoby wcale nie pijące alkoholu (osoby, które zadeklarowały, że nigdy nie spróbowały alkoholu i które nie piły alkoholu dłużej niż rok),
• osoby pijące alkohol umiarkowanie często (jeden lub mniej niż jeden drink dziennie),
• osoby pijące alkohol często (od jednego do trzech drinków dziennie dla kobiet i od dwóch do czterech dla mężczyzn),
• osoby nadmiernie spożywające alkohol (od trzech drinków dziennie dla kobiet, od czterech drinków dziennie dla mężczyzn).

Następnie dokonano rozróżnienia ze względu na częstotliwość spożywania alkoholu na osoby pijące alkohol niemal codziennie, mniej więcej raz w tygodniu, nieregularnie – do dwóch razy w miesiącu i abstynentów. Na podstawie analiz statystycznych badacze uśrednili wyniki, korzystając z informacji na temat ilości i częstotliwości spożywania drinków. 12% osób uczestniczących w badaniu określiło się jako osoby w ogóle niespożywające alkoholu (w tym tylko 2% nigdy nie piło alkoholu), 49% osób znalazło się w grupie umiarkowanie często spożywającej alkohol, 36% badanych zadeklarowało się jako osoby pijące alkohol często, a 5% jako osoby nadużywające alkoholu.

Status poznawczy osób badanych sprawdzany był powszechnie znanym, stosowanym także w Polsce testem przesiewowym Mini-Mental State Examination (MMSE). Osoby badane musiały wypełniać test co cztery lata, z czego ostatni pomiar odbywał się maksymalnie dwa lata po skończeniu przez nie osiemdziesięciu pięciu lat. Na podstawie wyników testu osoby mogły zostać zakwalifikowane do jednej z dwóch grup:

1. Długowieczność z osłabieniem funkcji poznawczych, w której znalazło się 33% badanych.
2. Długowieczność bez objawów osłabienia funkcji poznawczych, do której należało 26% badanych.

41% osób badanych zmarło przed osiągnięciem osiemdziesiątego piątego roku życia.

Wyniki badania

Rezultaty osiągnięte przez badaczy są bardzo ciekawe. Okazało się, że osoby pijące alkohol często lub nadużywające go, częściej były absolwentami college'u. Osoby, które przyznawały się do częstego spożywania alkoholu, były jednocześnie grupą najczęściej uprawiającą sport. Zdrowa dieta nie była czynnikiem wpływającym na samopoczucie i długość życia badanych. Osoby, które piją alkohol umiarkowanie często, mają według badaczy najmniejszą szansę na zawarcie związku małżeńskiego. Warto nadmienić, że osoby niepijące alkoholu z reguły skarżyły się na gorszy stan zdrowia niż osoby pijące alkohol z wszystkich trzech grup.

Powracając jednak do głównej tezy autorów, jak alkohol wpływa na zdolności poznawcze osób w podeszłym wieku? Otóż prawdopodobieństwo znalezienia się w grupie Długowieczność bez objawów osłabienia funkcji poznawczych w porównaniu do prawdopodobieństwa śmierci przed osiemdziesiątym piątym rokiem życia wzrastało proporcjonalnie do ilości spożywanego alkoholu (z wyłączeniem grupy osób nadużywających alkoholu). Ponadto osoby spożywające alkohol umiarkowanie często lub często mają dwa razy większe prawdopodobieństwo zachowania sprawności intelektualnej po 85 roku życia niż osoby niepijące alkoholu.

Wnioski

Okazuje się, że osoby spożywające alkohol częściej cieszą się długim życiem, lepszym zdrowiem i zachowaniem procesów poznawczych niż osoby, które deklarują abstynencję. Warto jednak zauważyć, że może to nie być cudowny wpływ napojów alkoholowych, ponieważ w grupie badanej osoby chętnie sięgające po drinki częściej charakteryzowały się wyższym wykształceniem, co wiąże się z lepszymi funkcjami poznawczymi i może wpływać na wyniki testu Mini-Mental. Osoby te częściej deklarowały zdrowy styl życia i uprawianie sportu, a to z kolei może wyjaśniać  efekt długowieczności.

Spożywanie alkoholu najczęściej wiąże się z sytuacjami społecznymi, dlatego przed następnym spotkaniem z przyjaciółmi zachęcamy do rozważenia wyników tego badania! :)

Bibliografia:

• Erin L. Richard, Donna Kritz-Silverstein, Gail A. Laughlin, Teresa T. Fung, Elizabeth Barrett-Connor, Linda K. McEvoy, Alcohol Intake and Cognitively Healthy Longevity in Community-Dwelling Adults: The Rancho Bernardo Study, Journal of Alzheimer's Disease 59 (2017), 803-814
• Josh Duboff, The Queen Has Four Cocktails a Day, but Not at the Times You Might Expect, Vanity Fair, 1 sierpnia 2017, https://www.vanityfair.com/style/2017/08/queen-elizabeth-four-cocktails-...