Zaburzenia odżywiania (ang. eating disorders – ED) według klasyfikacji DSM-IV-TR są ściśle związane z zakłóceniami, jeśli chodzi o wagę lub kształt ciała, a przede wszystkim – ich ocenę z perspektywy pacjenta. Występuje tutaj również zaprzeczenie, że utrata wagi jest znaczna i zagrażająca zdrowiu.

Wśród zaburzeń odżywiania wyróżniamy dwie grupy:
-  zaburzenia specyficzne (anoreksja, bulimoreksja, bulimia)
- zaburzenia niespecyficzne (anarchia żywieniowa, jedzenie kompulsywne, napady objadania się, zespół jedzenia nocnego, zespół przeżuwania)

Zaburzeniom tym często towarzyszy depresja, działania autodestrukcyjne lub uzależnienie od substancji psychoaktywnych czy też czynności (np. seks). Ich podłoże ma charakter poznawczy, a badania nad tym zjawiskiem skupiają się na zakłóceniach funkcji wykonawczych, takich jak: pamięć robocza, podejmowanie decyzji, przerzutność uwagi i hamowanie działania. Wyniki jednak były niespójne w związku z występowaniem bądź nie zaburzeń w hamowaniu działania u osób z ED. 

Źródło:http://media.healthliving.today/wp-content/uploads/2015/09/signs-of-eati...

Hamowanie działania u osób z zaburzeniami odżywiania było badane do tej pory z wykorzystaniem testów typu go/no-go i w zadaniach bazujących na konflikcie poznawczym (ang. cognitive conflict tasks). W testach go-no go osoba badana ma za zadanie nacisnąć przycisk w odpowiedzi na ustalony wcześniej bodziec (go stimulus) i powstrzymywać się od wciśnięcia przycisku w reakcji na inne bodźce (no-go stimulus). Naukowcy z Zakładu Psychiatrii w Nagoyi (Japonia) posłużyli się zadaniem bazującym na konflikcie poznawczym zwanym arrow-space interference task. 

Grupa eksperymentalna składała się z 36 kobiet (17-46 lat; średnia = 28.81 ± 8.24) ze wskaźnikiem masy ciała (ang. body mass index, BMI) mniejszym niż 15kg/ m². Bazując na klasyfikacji DSM-IV-TR, w grupie tej było 26 kobiet z anoreksją i 10 z niespecyficznymi zaburzeniami odżywiania. Grupa kontrolna składała się z 39 zdrowych kobiet w wieku 19-45 (średnia = 27.90 ± 7.48).

Źródło:Flickr.com

W badaniu wykorzystano arrow-space interference task, który bazuje na konflikcie poznawczym. Zadanie to składało się z trzech części. W pierwszej (spatial control task) punkt fiksacji (symbol +) był prezentowany przez 50 ms na środku ekranu na początku każdej próby, po czym po lewej lub prawej stronie ekranu pojawiał się pojedynczy czarny punkt (●). Osoba badana musiała nacisnąć lewy lub prawy przycisk w zależności od położenia czarnego punktu na ekranie najszybciej jak to możliwe. Druga część (arrow control task) również rozpoczynała się od pokazania punktu fiksacji na środku ekranu, następnie w środku, na dole lub na górze pojawiała się strzałka w lewo lub w prawo (←, →). Badany musiał jak najszybciej nacisnąć przycisk zgodnie z kierunkiem symbolu strzałki. Ostatnia część (interference task) to pojawiająca się tuż po punkcie fiksacyjnym strzałka – umieszczona w środku ekranu lub na lewej bądź prawej stronie ekranu. Jak we wcześniejszych zadaniach, osoba badana musiała nacisnąć przycisk zgodnie z kierunkiem symbolu strzałki. Przed każdym z trzech zadań uczestnicy badania przechodzili przez zadanie kontrolne (1 i 2 zadanie – 10 prób, 3 zadanie – 12 prób), i otrzymywali feedback na temat swoich działań (poprawnie, niepoprawnie, przekroczono czas). Konflikt poznawczy miał się ukazać w zadaniu trzecim i polegał na tym, że strzałka w lewo mogła się ukazać po prawej stronie ekranu i na odwrót – strzałka w prawo mogła pojawić się po lewej stronie ekranu.

Rysunek - Zadanie 3. Przykład ukazywanych bodźców. Od lewej: warunek bez konfliktu poznawczego, warunki neutralne, warunki z konfliktem poznawczym (strzałka na prawo jest umieszczona po lewej stronie ekranu); Źródło: rysunek pochodzi z opisywanego artykułu

Najważniejszą rzeczą jest fakt, że potwierdzono wystąpienie efektu interferencji (ang. interference effect) – badani w obydwu grupach mieli dłuższe czasy reakcji w sytuacji konfliktu poznawczego (a więc np. kiedy strzałka w lewą stronę była po prawej stronie ekranu) niż w sytuacji bez takiego konfliktu (kiedy strzałka była na środku lub np. prawa strzałka w prawą stronę) - grupa eksperymentalna t=14.23, p

Nie zauważono jednak istotnych statystycznie różnic w czasie reakcji pomiędzy grupą eksperymentalną a kontrolną F(1,73)=2.12, p=0.15. Dodatkowe analizy nie wykazały różnic z tego zakresu w grupie eksperymentalnej pomiędzy odmiennymi podtypami zaburzeń odżywiania (anoreksja typ ograniczający, anoreksja typ przeczyszczająco/wydalający i inne niesklasyfikowane zaburzenia odżywiania).

Podsumujmy - nie znaleziono różnic istotnych statystycznie pomiędzy grupą z ED i grupą zdrowych kobiet, jeśli chodzi o liczbę błędów w zadaniach kontrolnych (czyli tych, gdzie nie było konfliktu poznawczego). Stwierdzono jednak, że grupa kontrolna radzi sobie lepiej z zadaniem, kiedy występuje w nim konflikt poznawczy.

Autorzy badania tłumaczą, że wyniki te mogą oznaczać iż kontrola uwagowa (ang. attentional control), czyli selektywność uwagi (focused attention) i ciągłość uwagi (sustained attention) są jak najbardziej zachowane u pacjentów z ED, ale dostrzega się u nich dysfunkcje w zakresie hamowania działania. Właśnie to może być podstawą słabej kontroli nad impulsami u pacjentów z zaburzeniami odżywiania. Jest to cenna informacja, którą należy wykorzystać w leczeniu takich osób.
 
Źródło: Madoka Yano, Naoko Kawano, Satoshi Tanaka, Kunihiro Kohmura, Hiroto Katayama, Kazuo Nishioka & Norio Ozaki (2016) Dysfunction of response inhibition in eating disorders, Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 38:6, 700-708, DOI: 10.1080/13803395.2016.1151480