Psylocybina, zawarta w wielu różnych gatunkach grzybów z całego świata, używana była od tysięcy lat, często przy różnego typu rytuałach. Substancja znajdująca się m.in. w występującej w Polsce łysiczce lancetowatej wywołuje efekty psychodeliczne: halucynacje, odmieniony stan świadomości, często doznania metafizyczne. Zdarza się również, że powoduje tzw. bad trip czyli bardzo nieprzyjemny przebieg doznań po substancji, nacechowany głównie panicznym lękiem i reakcjami podobnymi do psychotycznych (Abraham, Aldridge, 1993).

Substancja ta znalazła się również pod lupą naukowców, ze względu na niezwykłe efekty swojego działania. Podjęto na przykład eksperymentalne próby wykorzystania jej w obniżaniu nasilenia lęku u osób z zaawansowaną chorobą nowotworową (Grob i in., 2011). Dlatego też nie należy się dziwić, że neuronaukowcy również są zaciekawieni substancją, która tak diametralnie zmienia percepcję.

Dotychczasowe badania wskazywały na to, że głównym, wywołującym doznania efektem psylocybiny jest spowolnienie metabolizmu mózgu i zmniejszenie łączności między neuronami (Carhart-Harris i in., 2012). Ale najnowsze badanie (Petri i in., 2014) z użyciem porównania grupy otrzymującej psylocybinę i grupy kontrolnej otrzymującej sól fizjologiczną, przyniosło zaskakujące rezultaty.

Uproszczony schemat powstających połączeń neuronalnych po zażyciu a) placebo – soli fizjologicznej i b) psylocybiny. Ilustracja z: Petri i in., 2014.

Okazało się, że zażycie psylocybiny wiąże się z aktywacją nowych, krótkotrwałych połączeń między sieciami neuronów, które zaniknęły wraz z zanikiem doznań psychodelicznych. Badacze stwierdzili, że łączenie się obszarów mózgu odpowiedzialnych za różne modalności zmysłowe, prawdopodobnie dzięki stymulacji receptorów serotoninowych, może być związane z synestezją. Wspomniane zjawisko to nakładanie się zjawisk zmysłowych (jak np. odbieranie koloru niebieskiego jako chłodnego czy niskich dźwięków jako miękkich), które często występuje po zażyciu środków psychodelicznych.

Żródło: Petri, G., Expert, P., Turkheimer, F., Carhart-Harris, R., Nutt, D., Hellyer, P. J., & Vaccarino, F. (2014). Homological scaffolds of brain functional networks. Journal of The Royal Society Interface, 11(101), 20140873.

Literatura

1. Abraham, H. D., & Aldridge, A. M. (1993). Adverse consequences of lysergic acid diethylamide. Addiction, 88(10), 1327-1334.
2. Carhart-Harris, R. L., Erritzoe, D., Williams, T., Stone, J. M., Reed, L. J., Colasanti, A., ... & Nutt, D. J. (2012). Neural correlates of the psychedelic state as determined by fMRI studies with psilocybin. Proceedings of the National Academy of Sciences, 109(6), 2138-2143.
3. Grob, C. S., Danforth, A. L., Chopra, G. S., Hagerty, M., McKay, C. R., Halberstadt, A. L., & Greer, G. R. (2011). Pilot study of psilocybin treatment for anxiety in patients with advanced-stage cancer. Archives of general psychiatry, 68(1), 71-78.