Hormony mają wpływ na nasze zachowania i odczuwane emocje. Można odnieść wrażenie, że znacznie częściej mówi się o tym, wspominając o kobietach. Badania pokazują jednak, że hormony „męskie” - androgeny - mają istotny wpływ na mózg – powodują trwałe zmiany w jego strukturze i w związku z tym – w zachowaniu (Berenbaum i in., 2011). Liczne badania wiążą wysoki poziom androgenów – testosteronu i DHEA - ze stałymi predyspozycjami do krótkoterminowych związków, do podejmowanie ryzyka, impulsywności, agresji, dominacji, podążania za wysokim statusem społecznym oraz zachowań antyspołecznych (Archer, 2006).
Co badamy?
Badacze spekulowali, że jeśli określone zachowania i postawy rzeczywiście wywoływane są przez wysoki poziom androgenów, mężczyźni, u których można go zaobserwować, nie będą chcieli wiązać się z żadną religią potępiającą takie zachowania i styl życia (Bradshaw and Ellison 2009; Miller and Stark 2002; Stark 2002).
Badanie przeprowadzono na zasadzie analizy danych zebranych od starszych mężczyzn (62 – 90 r.ż). Do analizy posłużono się danymi od 1071 mężczyzn.
Wyznacznikiem przywiązania do życia religijnego były dwa wskaźniki: częstość uczestniczenia w mszach oraz liczba osób w najbliższej sieci społecznej bezpośrednio związanych z kościołem (ksiądz, rabin, ministrant, itp.).
Okazało się, że wyższy poziom testosteronu i DHEA rzeczywiście przewidywał mniejszą aktywność religijną – przejawiającą się zarówno rzadszym uczestnictwem w mszach, jak i mniejszym powiązaniem społecznym z duchowieństwem. Wyniki zatem wzmocniły dowody mówiące o psychofizjologicznych, a nie tylko psychosocjalnych korzeniach religijności (Bradshaw i Ellison, 2009; Stark, 2002).
Ograniczenia badania
Co jednak z ograniczeniami badania? Poważnym mankamentem było to, że nie uwzględniono w nim subiektywnych religijnych przekonań. Możliwość generalizacji wyników także jest bardzo ograniczona ze względu na zaawansowany wiek uczestników.
Dyskusyjny może być również sam związek przyczynowy. Ostatnie badania neuroendokrynologiczne wskazują na to, że poziomy androgenów wywołujących określone zachowania mogą być modulowane właśnie przez przynależność do związków religijnych. W efekcie oddziaływań społecznych, zachowania i styl życia mogą ulec zmianie (Archer, 2006; Van Anders i in. 2015). Badacze sugerują dynamiczną zależność, wzajemnie się determinującą i sugerują, by nie redukować wzorców życia i zachowania jedynie do różnic hormonalnych.
Mamy jednak nadzieję, że z uwagi na zauważalny duży wpływ, jaki na kulturę, politykę i społeczeństwo ma religia, dalsze badania nad jej hormonalnymi podstawami będą pojawiać się coraz częściej.
Bibliografia
Das, A. (2018). Are Men’s Religious Ties Hormonally Regulated? Adaptive Human Behavior and Physiology. Springer International Publishing AG, https://doi.org/10.1007/s40750-018-0094-3
Berenbaum, S. A., Blakemore, J. E. O., & Beltz, A. M. (2011). A role for biology in gender-related behavior. Sex Roles, 64, 804–825. https://doi.org/10.1007/s11199-011-9990-8.
Archer, J. (2006). Testosterone and human aggression: An evaluation of the challenge hypothesis. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 30, 319 –345. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2004.12.007.
Bradshaw, M.,& Ellison, C.G. (2009). The nature-nurture debate is over, andboth sides lost! Implications for understanding gender differences in religiosity. Journal for the Scientific Study of Religion, 48, 241–251. https://doi.org/10.1111/j.1468-5906.2009.01443.x.
Miller, A. S., & Stark, R. (2002). Gender and religiousness: Can socialization explanations be saved? American Journal of Sociology, 107, 1399–1423. https://doi.org/10.1086/342557.
Stark, R.(2002).Physiologyandfaith: Addressingthe Buniversal^ gender differenceinreligious commitment. Journal for the Scientific Study of Religion, 41, 495 –507. https://doi.org/10.1111/1468-5906.00133.
VanAnders, S.M.,Steiger,J.,&Goldey, K.L.(2015). Effectsof genderedbehaviorontestosteroneinwomen and men. Proceedings of the National Academy of Sciences, 112, 13805 –13810. https://doi.org/10.1073 /pnas.1509591112.
|
|
|
|
|
|
