Achromatopsja, anomia oraz agnozja barw to zaburzenia w wyniku których upośledzone zostaje funkcjonowanie rozpoznawania kolorów w otoczeniu. Jednak nie są to choroby tożsame. Różnią się patomechanizmami oraz dysfunkcją konkretnej fazy czynności rozpoznawania barw.

Achromatopsja

Achromatopsja charakteryzuje się utratą percepcji barw. Świat pacjenta z achromatopsją jest szary, wyblakły, a nawet pozbawiony kolorów zupełnie (Pąchalska, 2012). Inne parametry widzenia tj.: ostrość czy głębia są zachowane. W literaturze z achromatopsją powiązane jest uszkodzenie obszaru potyliczno-skroniowego oraz zakrętu wrzecionowatego (Zawadzka, Domańska w: Domańska, Borkowska, 2011).
W procesie diagnostycznym należy wykluczyć wrodzone wady w zakresie widzenia np.: daltonizm (Pąchalska, 2012). Przede wszystkim trzeba odnaleźć defekt podstawowy. Takim deficytem w przypadku achromatopsji nie może być m.in.: upośledzenie w zakresie nazywania, rozumienia nazw kolorów, trudność w rozpoznawaniu przedmiotów, deficyt pamięci np. anomia barw.

Anomia barw

Pacjent, który cierpi na anomię barw, również wykazuje pogorszone funkcjonowanie w życiu codziennym. Nie wynika to z zaburzeń mowy czy myślenia. Problemem stanowiącym rdzeń anomii barw jest deficyt pamięci (Zawadzka, Domańska w: Domańska, Borkowska, 2011). Oznacza to, że pacjent widzi kolory, nawet poprawnie koloruje czy kopiuje barwne rysunki, ale nie jest w stanie nazwać barw jakie spostrzega. Skutkuje to zubożeniem słownictwa w zakresie nazw kolorów.
Podsumowując pacjent poprawnie odbiera sygnały wzrokowe oraz je przetwarza jednak w umyśle nie jest w stanie odnaleźć nazwy desygnatu (Skowronek-Bała, Budziszewska, 2009). Rodzi to dużą frustrację u pacjentów, gdy widzą coś ale nie mogą znaleźć słów by to nazwać.
 

Agnozja barw

Agnozja barw jest definiowana jako utrata funkcji rozpoznawania i/lub nazywania kolorów (Zawadzka, Domańska w: Domańska, Borkowska, 2011). Pacjent potrafi określić przykładowo, że ten kolor różni się od drugiego, że nie jest taki sam. Dysfunkcje w nazywaniu barw w agnozji kolorów nie są spowodowane deficytem pamięciowym czy językowym. Dodatkowo osoba ma zachowaną percepcję otoczenia. Defektem podstawowym agnozji kolorów jest dyskoneksja wzrokowo-werbalna (Zawadzka, Domańska w: Domańska, Borkowska, 2011). W dużym uproszczeniu jej podłożem jest takie uszkodzenie organiczne, które powoduje rozłączenie prawej półkuli (odpowiada za percepcję barw) od lewej półkuli (zawiaduje funkcjami werbalnymi). Przykładowe lokalizacje, których uszkodzenie może spowodować agnozję kolorów to: ciało modzelowate i przyśrodkowa lub brzuszno- -boczna część obszarów potylicznych lewej półkuli (Zawadzka, Domańska w: Domańska, Borkowska, 2011).
 

Diagnostyka

Powyżej opisane zaburzenia, istotnie utrudniają pacjentowi funkcjonowanie w otoczeniu gdzie barwy często oznaczają ważne informacje np. znaki drogowe, sygnalizacja świetlna. Czytelnik może wyobrazić sobie jaki chaos wywołałby w życiu deficyt percepcji, rozpoznawania czy nazywania kolorów. Dużo zaburzeń funkcji poznawczych, może charakteryzować się podobnym obrazem klinicznym. Jednak w zależności od wykrytego defektu podstawowego, możliwy jest dokładny wybór interwencji terapeutycznych (Łuria 1976). 

Piśmiennictwo:
1. Pąchalska, M. (2007). Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu, 1, 142-143.
2. Domańska, Ł, Borkowska, A.R. (2011).Podstawy neuropsychologii klinicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
3. Skowronek - Bała, B., Budziszewska, B. Zaburzenia percepcji wzrokowej pochodzenia korowego. Przegląd Lekarski 2009 / 66 / 11
4. Łuria, A. R. (1976). Podstawy neuropsychologii. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.